The Final Countdown? David Attenborough: Życie na naszej planecie

„Mamy tylko kilkadziesiąt lat, aby zbudować sobie bezpieczny dom i przywrócić cudowny, różnorodny i zdrowy świat, który odziedziczyliśmy po przodkach. Stawką jest nasza przyszłość na Ziemi – w jedynym znanym nam miejscu, w którym istnieje życie”[1].

Zastanawiając się nad przykładami produkcji filmowych czy serialowych, które wywarły wpływ na nasze życie, większość z nas przywoła przynajmniej kilka obrazów, zwracających uwagę świetnie napisanym scenariuszem, wyjątkowymi efektami specjalnymi lub znakomicie dobraną obsadą aktorską. Wątki egzystencjalne, pełne refleksji monologi, czy też emocjonalna gra artystów sprawiają, że do niektórych ekranizacji wracamy po wielokroć, w wyobraźni inscenizując wybrane sceny. Jak jednak zareagowalibyśmy na wiadomość o tym, że właśnie teraz przychodzi nam odgrywać rolę superbohatera, od którego działania zależy istnienie całej ludzkości, a „ostatnie odliczanie” rozpoczyna się w tym momencie? Choć pomysł brzmi zupełnie nieprawdopodobnie, seans netflixowej produkcji David Attenborough: Życie na naszej planecie (2020) udowadnia, że nie ma w nim ani krzty przesady.

Attenborough, jeden z najpopularniejszych na świecie biologów i popularyzatorów wiedzy przyrodniczej, przedstawia opowieść o kondycji planety. I choć wielokrotnie słyszeliśmy i czytaliśmy o destrukcyjnym wpływie człowieka na naturę, efekcie cieplarnianym, zanieczyszczeniu mórz i oceanów, wymierających gatunkach zwierząt, obrazy oddziałują niezwykle silnie, bo namacalnie, wyobrażeniowo. Realizatorzy ukazują bolesną prawdę: w tym spektaklu aktorem jest każdy i tylko do nas zależy, jaki charakter będzie miała nasza rola. Czy zasłużymy na prestiżową nagrodę, którą będzie możliwość korzystania z dobrodziejstw Ziemi?

Premiera dokumentu, która miała miejsce kilka miesięcy temu, zdążyła już więc wywołać spore poruszenie wśród widzów. Zwracano uwagę między innymi na emocjonalność przekazu. Odbiorca, niejako z niedowierzaniem, spostrzega katastrofalny obraz poczynań przodków, ale i siebie samego. Film składa się z dwóch części: w pierwszej narrator – ikona kultury, autor poczytnych publikacji poświęconych przyrodzie – przedstawia skutki ludzkich działań głównie w XX i XXI wieku, natomiast w kolejnej prezentuje przykłady starań, które mogą przyczynić się do zmiany dramatycznej sytuacji.

Uwagę zwraca sposób przedstawienia problematyki – dokument rozpoczyna się widokiem opustoszałego miasta Prypeć w okolicach Czarnobyla, po którym spaceruje ponad dziewięćdziesięcioletni Attenborough. Obraz postkatastroficznej Ukrainy ma za zadanie uświadomić widzowi fakt, że podobne zniszczenia dokonują się w świecie przyrody nieustannie. Jak zaznacza jedna z recenzentek filmu: „To się znowu dzieje, znowu wszystko schrzaniliśmy”[2]. Opowieść biologa to, jak sam mówi, zeznania świadka. W ciągu niemalże wieku na oczach narratora zachodziły epokowe zmiany. Kolejne dekady życia Attenborougha stanowią punkt odniesienia do rozważań o kryzysie. Wśród poruszanych tematów znajdują się miedzy innymi wzrost ludzkiej populacji, ocieplenie klimatu, niszczenie lasów.

Obrazy, choć przecież doskonale znane z prasy czy informacyjnych serwisów internetowych, uderzają w momencie uświadomienia sobie, że świat to system naczyń połączonych. To, co odległe, okazuje się zaskakująco (i przerażająco) bliskie. Nieco otuchy wnosi druga część dokumentu, w której Attenborough przekonuje, że nie wszystko jeszcze stracone. Destrukcyjną działalność człowieka można przerwać, jednak – choć trąci to banałem – dokonać może tego jedynie on sam. Być może zatem ostatnie odliczanie zostanie choć na chwilę odroczone.

[1] D. Attenborough, J. Hughes: Życie na naszej planecie. Moja historia, wasza przyszłość. Przeł. P. Surniak. Poznań 2021, s. 259. Warto zwrócić uwagę na powyższą publikację, treściowo korespondującą z dokumentem filmowym. Zawiera ona między innymi słowniczek terminów związanych z problematyką kryzysu ekologicznego, poszerzający zdobytą do tej pory wiedzę.

[2] A. Gersz: Obejrzałam dokument „Życie na naszej planecie” Davida Attenborough. Nie mogłam przestać płakać, https://natemat.pl/322665,david-attenborough-zycie-na-naszej-planecie-recenzja [dostęp: 15.03.2021].

.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Może cię zainteresować

Begin typing your search term above and press enter to search. Press ESC to cancel.

Do góry